Embolizacja mięśniaków macicy

Metoda leczenia mięśniaków macicy za pomocą embolizacji sięga swoją historią do połowy lat siedemdziesiątych XX wieku. Posiada ona akceptację Amerykańskiego (2006) i Brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (2009). Jest małoinwazyjną alternatywą zabiegu operacyjnego niewymagającą chirurgicznego otwarcia brzucha i związanego z nim znieczulenia ogólnego.

Mięśniaki to najczęściej występujące nowotwory niezłośliwe macicy. Stwierdza się je u 20 do 40% kobiet powyżej 35 roku życia. Około 20% pacjentek wymaga leczenia z powodu występujących dolegliwości.
W powstawaniu mięśniaków dużą rolę pełnią zaburzenia hormonalne oraz predyspozycje genetyczne.
Mięśniaki macicy rozwijają się z komórek mięśni gładkich, z których zbudowana jest macica. Guzy te mogą powodować dolegliwości bólowe brzucha lub pleców, nadmierne krwawienia z dróg rodnych, powiększenie macicy, problemy z oddawaniem moczu, częstomocz, anemię, a także problemy z zajściem w ciążę.

Przed zabiegiem
Do zabiegu embolizacji kwalifikują się pacjentki miesiączkujące ze stwierdzonymi mięśniakami macicy a szczególnie takie, u których występują schorzenia bedące przeciwwskazaniem do leczenia operacyjnego. Przed każdym zabiegiem embolizacji niezbędna jest konsultacja ginekologiczna połączona z wykonaniem szeregu badań diagnostycznych (usg, rezonans magnetyczny, badania hormonalne) pozwalających na dokładne zaplanowanie zabiegu i oszacowanie jego potencjalnych skutków.

Ogólny opis zabiegu
Zabieg embolizacji wykonywany jest w pracowni radiologii zabiegowej (pracowni angiografii) przez zespół składający się z lekarza radiologa zabiegowego oraz pielęgniarki zabiegowej i technika elekroradiologii, a także, w części przypadków, z udziałem lekarza anestezjologa.

Zabieg przeprowadzany jest po miesiączce (przed 14 dniem cyklu). Przed zabiegiem należy być na czczo, rano można tylko popić wodą leki, jeżeli występuje taka konieczność.

Pacjentka znajduje się w pozycji leżącej na plecach. Po znieczuleniu miejscowym wykonywane jest nakłucie tętnicy (najczęściej tętnica udowa w prawej pachwinie) poprzedzone niewielkim nacięciem skóry. Następnie wprowadzana jest do światła tętnicy tzw.koszulka naczyniowa z tworzywa sztucznego w celu zapewnienia dostępu na czas zabiegu i minimalizacji uszkodzenia naczynia w miejscu wkłucia. Później, za pomocą prowadnika naczyniowego, przez koszulkę naczyniową wprowadzany jest cewnik diagnostyczny, który przez tętnice biodrową wspólną i wewnętrzna osiąga tętnicę maciczną. Następnym etapem jest wykonanie arteriografii tętnic macicy z wykorzystaniem środka kontrastowego, podanego przez ten cewnik, w celu dokładnej lokalizacji mięśniaka(mięśniaków). W następnym etapie przez cewnik podaje się zawiesinę specjalnie spreparowanych i skalibrowanych cząsteczek które, zatykając naczynia mięśniaka, odcinają dopływ krwi, powodując jego zawał i martwicę. W końcu zabiegu po wykonaniu kontrolnej arteriografii obrazującej skuteczność embolizacji cewniki i koszulka naczyniowa zostają usunięte z naczyń, a miejsce wkłucia zostaje zabezpieczone opatrunkiem uciskowym. Zabieg odbywa się pod kontrolą promieniowania rentgenowskiego. Opatrunek uciskowy zostaje zdjęty po kilkunastu godzinach. Czas pobytu pacjenta w szpitalu zazwyczaj nie przekracza 24-48 godzin.

Po zabiegu
Po zabiegu embolizacji mięśniaków macicy nie wolno wstawać ani siadać przez około 10 godzin, wynika to z tego  aby nie doszło do krwawienia bądź powstania zakrzepu. Po około 3 godzinach po zabiegu można już spożyć posiłek. Do domu pacjentka wraca po upływie doby. Po zabiegu możliwe jest wystąpienie przez około 3 dni niewielkiego plamienia, natomiast przez około miesiąc może utrzymywać się podwyższona temperatura bądź niewielki ból w podbrzuszu. Pacjentka wraca do normalnego cyklu menstruacyjnego po około 3 miesiącach, wtedy też konieczna jest ponowna wizyta w ośrodku aby lekarz ocenił efekty zabiegu.

Jakich wyników można się spodziewać?
Wg. doniesień piśmiennictwa embolizacja mięśniaków macicy ma ogólna skuteczność sięgająca 94% co oznacza, że u większości pacjentek ustąpiły objawy związane z chorobą, a mięśniaki zmniejszyły swoja objętość.